5 Sự Thật Gây Sốc Về Cơ Thể Và Chế Độ Ăn Uống Mà Ít Ai Ngờ Tới

 

Trong thế giới tràn ngập thông tin sức khỏe, chúng ta thường bị lạc giữa những lời khuyên trái ngược. Nhưng sự thật đáng ngạc nhiên nhất lại đến từ chính cơ thể chúng ta. Hóa ra, cơ thể phức tạp và phản trực giác hơn nhiều so với những gì chúng ta vẫn nghĩ. Có những loại quả siêu ngọt lại giúp hạ đường huyết, và có những người trông gầy gò nhưng lại tiềm ẩn nguy cơ sức khỏe như người thừa cân.

Bài viết này sẽ cùng bạn vạch trần 5 lầm tưởng phổ biến, khám phá những sự thật khoa học giúp bạn nhìn nhận lại mọi thứ. Bởi vì sức khỏe thật sự đòi hỏi chúng ta phải nhìn xa hơn những chỉ số bề mặt như cân nặng, và thấu hiểu những quy luật sinh học tinh vi đang vận hành bên trong.

--------------------------------------------------------------------------------

1. Ngọt Gấp 250 Lần Đường Nhưng Lại Giúp Hạ Đường Huyết?

Trong cuộc tìm kiếm các chất làm ngọt tự nhiên, lành mạnh để thay thế đường và các chất hóa học như aspartame, có một cái tên nổi lên như một cuộc cách mạng: Quả La Hán. Loại quả này, có tên khoa học là Momordica grosvenori Swingle, sở hữu vị ngọt đáng kinh ngạc, gấp 250 lần đường mía nhưng lại không chứa calo, theo Healthline và Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ.

Điều kỳ diệu nằm ở chỗ vị ngọt này không đến từ đường mà từ một hợp chất chống oxy hóa gọi là mogrosides. Vì vậy, nó hoàn toàn không làm tăng đường huyết. Hơn thế nữa, các nghiên cứu còn cho thấy quả la hán giúp các tế bào tuyến tụy tăng khả năng bài tiết insulin, biến nó thành một công cụ hỗ trợ điều trị tiểu đường hiệu quả.

Tuy nhiên, cần lưu ý rằng vì quả la hán có tính hàn, những người bị cảm lạnh hoặc phong hàn không nên sử dụng. Để tránh các vấn đề tiêu hóa, chỉ nên dùng 1-2 quả mỗi ngày.

Tại sao điều này lại quan trọng với bạn?

Sự thật này phá vỡ hoàn toàn định kiến "vị ngọt luôn đi đôi với tăng đường huyết". Quả la hán, với biệt danh "trái cây trường thọ", chứng minh rằng thiên nhiên đã ban tặng cho chúng ta một giải pháp hoàn hảo: thưởng thức vị ngọt đậm đà mà không phải lo lắng về calo hay đường huyết. Đây là một lựa chọn thay thế đường lý tưởng cho người bị tiểu đường, người muốn kiểm soát cân nặng và bất kỳ ai đang tìm kiếm một lối sống trong sạch hơn.

2. Gầy Không Có Nghĩa Là Khỏe: Mối Nguy Hiểm Của "Mỡ Nội Tạng"

Một trong những lầm tưởng nguy hiểm nhất về sức khỏe chính là cho rằng vóc dáng gầy gò đồng nghĩa với một cơ thể khỏe mạnh. Thực tế, ngay cả những người gầy vẫn có thể có tỷ lệ mỡ nội tạng (lớp mỡ bao quanh các cơ quan trong ổ bụng) ở mức cao báo động. Điều này có nghĩa là họ cũng phải đối mặt với nguy cơ mắc các biến chứng tim mạch và sức khỏe tương tự như người thừa cân.

 

Sức khỏe thực sự thường vô hình. Thay vì chỉ dựa vào chiếc cân, bạn có thể tự đánh giá nguy cơ của mình bằng một công cụ đơn giản và dễ tiếp cận hơn nhiều so với các máy quét đắt tiền: đo tỷ lệ thắt lưng - hông (lấy số đo vòng eo chia cho số đo vòng hông). Tỷ lệ lý tưởng là 0.80 đối với nữ và 0.95 đối với nam. Nếu tỷ lệ của bạn cao hơn, đó là dấu hiệu bạn cần quan tâm đến lớp mỡ ẩn này.

Góc nhìn mới cho sức khỏe của bạn

Điều này thách thức định kiến của xã hội về việc đánh giá sức khỏe qua vẻ bề ngoài. Cân nặng không phải là chỉ số duy nhất, thậm chí không phải là chỉ số quan trọng nhất. Sức khỏe đích thực nằm ở cấu trúc cơ thể và lượng mỡ ẩn bên trong. Đây là một lời nhắc nhở mạnh mẽ rằng chúng ta không thể "nhìn mặt mà bắt hình dong" khi nói đến sức khỏe.

3. Mỡ Ở Đâu Quan Trọng Hơn Mỡ Bao Nhiêu: Dáng "Quả Lê" vs. Dáng "Quả Táo"

Trong nhiều thập kỷ, chỉ số khối cơ thể (BMI) được xem là tiêu chuẩn vàng để đánh giá sức khỏe. Nhưng khoa học ngày nay cho thấy một sự thật sâu sắc hơn: vị trí mỡ tích tụ trên cơ thể còn quan trọng hơn cả tổng trọng lượng. Hai người có cùng chỉ số BMI có thể có mức độ rủi ro sức khỏe hoàn toàn khác nhau.

• Dáng "quả táo": Là người có xu hướng tích nhiều mỡ ở vùng bụng. Đây là dáng người có nguy cơ mắc bệnh tim mạch cao hơn.
• Dáng "quả lê": Là người có mỡ tích tụ chủ yếu ở hông, mông và đùi.

Điểm gây sốc nhất chính là: mỡ ở mông và đùi (dáng quả lê) thực sự có thể mang lại lợi ích. Lớp mỡ này có khả năng tiết ra các hormone có lợi giúp bảo vệ mạch máu, kiểm soát đường huyết và hạn chế chứng kháng insulin – nguyên nhân chính gây ra bệnh tiểu đường.

Tại sao điều này lại quan trọng với bạn?

Phát hiện này đã lật đổ quan niệm "mọi loại mỡ đều xấu". Nó cho thấy rằng vị trí phân bổ mỡ là một chỉ báo sức khỏe tinh vi hơn nhiều so với chỉ số BMI chung chung. Việc hiểu rõ vóc dáng "quả táo" hay "quả lê" của mình sẽ giúp bạn nhận diện đúng nguy cơ và tập trung vào những thay đổi lối sống phù hợp nhất, thay vì chỉ ám ảnh với con số trên bàn cân.

4. Tại Sao Bụng Mỡ Tăng Nhanh Sau Tuổi 40, Kể Cả Ở Nam Giới?

Nếu bạn đã bước qua tuổi 40 và cảm thấy cuộc chiến với mỡ bụng ngày càng khó khăn hơn dù không thay đổi lối sống, bạn không hề đơn độc. Và khoa học có một lời giải thích đầy bất ngờ: đó không hoàn toàn là lỗi của bạn. Đây là một sự thay đổi sinh học tự nhiên xảy ra ở cả nam và nữ.

• Ở phụ nữ: Khi bước vào thời kỳ mãn kinh, sự thay đổi nội tiết tố khiến lượng mỡ có xu hướng dịch chuyển và tập trung nhiều hơn ở vùng bụng.
• Ở nam giới: Nam giới vốn đã có khuynh hướng tích mỡ bụng. Sau tuổi 40, sự thay đổi về mức độ testosterone và estrogen khiến khối lượng cơ bắp giảm nhanh hơn, nhường chỗ cho chất béo tích tụ quanh vòng eo.

Góc nhìn mới cho sức khỏe của bạn

Hiểu được điều này là một sự giải thoát. Nó giúp chúng ta chuyển sự tập trung từ việc tự trách mình ("Tôi đã làm gì sai?") sang việc chủ động hỗ trợ cơ thể ("Tôi có thể làm gì để giúp cơ thể vượt qua giai đoạn này?"). Việc tăng mỡ bụng ở tuổi trung niên không phải là một thất bại cá nhân, mà là một tín hiệu từ cơ thể rằng nó cần được chăm sóc bằng một chế độ ăn uống và vận động phù hợp hơn với giai đoạn sống mới.

5. "Công Tắc" Trao Đổi Chất Của Bạn Cần Những Nhiên Liệu Đơn Giản Này

Thị trường đầy rẫy những sản phẩm hứa hẹn "thúc đẩy trao đổi chất" một cách mơ hồ. Nhưng sự thật là quá trình trao đổi chất của bạn được điều khiển bởi một "công tắc" tổng có thật: tuyến giáp. Cơ quan nhỏ bé nằm ở cổ này cần những "nhiên liệu" rất cụ thể để hoạt động tối ưu, và chúng đều đến từ những thực phẩm quen thuộc.

Đây là những vi chất dinh dưỡng thiết yếu mà tuyến giáp của bạn khao khát:

• Iốt: Cực kỳ quan trọng để sản xuất hormone tuyến giáp. Nguồn cung cấp tuyệt vời là hải sản, rong biển, muối iốt và các sản phẩm từ sữa.
• Selenium: Cần thiết cho việc sản xuất hormone và bảo vệ tế bào tuyến giáp khỏi tổn thương. Bạn có thể tìm thấy nó trong các loại hạt, cá ngừ, cá mòi, trứng và các loại đậu.
• Protein nạc: Cung cấp axit amin để xây dựng hormone và sửa chữa mô. Các nguồn tốt bao gồm thịt gà, gà tây, thịt bò nạc và đậu phụ.

Tại sao điều này lại quan trọng với bạn?

Kiến thức này mang lại sức mạnh cho bạn. Sức khỏe trao đổi chất không nằm ở những viên thuốc ma thuật hay các loại trà đắt tiền, mà nằm trong chính căn bếp của bạn. Thay vì chạy theo những lời quảng cáo vô căn cứ, bạn có thể chủ động hỗ trợ "công tắc" trao đổi chất của mình bằng cách đảm bảo chế độ ăn hàng ngày có đủ những nhiên liệu cơ bản, đơn giản và thiết yếu này.

--------------------------------------------------------------------------------

Kết luận

Cơ thể chúng ta không phải là một cỗ máy đơn giản, mà là một hệ sinh thái phức tạp với những quy luật riêng, đôi khi đi ngược lại mọi suy nghĩ thông thường. Sức khỏe đích thực không đến từ việc tuân theo các quy tắc cứng nhắc, mà đến từ việc lắng nghe và thấu hiểu những sự thật tinh vi về sinh học của chính mình.

Hiểu rằng gầy chưa chắc đã khỏe, mỡ không phải lúc nào cũng xấu, và quá trình trao đổi chất cần những nhiên liệu đơn giản là những bước đầu tiên để bạn giành lại quyền kiểm soát sức khỏe.

Sau khi biết những sự thật này, bạn sẽ nhìn nhận lại thói quen sức khỏe nào của mình đầu tiên?

Viet Advertising@MangNoiTro.Com

Đọc Tiếp

Một câu chuyện buồn về cuộc đời Nisha Ghimire

 

Đây là bức ảnh của Nisha Ghimire, Á hậu 1 của Miss World Nepal.

Bức ảnh đầu tiên (bên phải) được chụp và đăng lên Instagram vào ngày 14 tháng 9 năm 2019, trong khi bức ảnh thứ hai (bên trái) được chụp vào ngày 8 tháng 6 năm 2021 tại Bệnh viện Norvic. Điều đáng ngạc nhiên là đó chính là Nisha Ghimire, người Nepal.

Năm 2018, Nisha đang ở đỉnh cao sự nghiệp với tư cách là một người mẫu hàng đầu và diễn viên trong ngành điện ảnh.

Các công ty đang tranh nhau mời cô làm đại sứ thương hiệu; các ngôi sao từ Nepal và Ấn Độ, cả từ giới chính trị và giải trí, đều đang cạnh tranh để thu hút sự chú ý của cô.

Tuy nhiên, vào tháng 1 năm 2019, khi cô đến Dehradun, Ấn Độ để trau dồi kỹ năng diễn xuất và người mẫu, số phận lại có một kế hoạch khác. Sau vài tháng ở đó, cô gặp tai nạn (theo một tờ báo lá cải địa phương).

Gia đình cô không thể chi trả chi phí y tế, những người từng khao khát được ở bên cô đã biến mất, và đỉnh cao sự nghiệp của cô tan biến trong chốc lát. Cô được đưa trở lại Nepal để chờ chết.

Bạn bè của cô chỉ đến để chụp ảnh cùng cô và chia sẻ lên mạng để nhận "likes", mà không đóng góp bất kỳ sự giúp đỡ nào.

Các chính trị gia, nghệ sĩ và tất cả những người hâm mộ của họ đột nhiên biến mất như bị đất nuốt chửng.

Trong thời kỳ hoàng kim của mình, có một nữ doanh nhân tên Megha Chaudhary muốn sử dụng dịch vụ của cô làm đại sứ thương hiệu cho sản phẩm của mình.

Megha biết về bệnh tật của Nisha qua internet, đặc biệt là từ những bức ảnh lan truyền rộng rãi.

Mặc dù quản lý của Nisha từ chối hợp tác với cô, Megha là người duy nhất đến giúp đỡ cô trong những phút cuối cùng của cuộc đời.

Nhưng, một cách trớ trêu, số phận lại nói khác. Nisha qua đời vào ngày 1 tháng 9 năm 2021.

Thực tế khắc nghiệt là, những người ủng hộ chúng ta khi chúng ta thành công rất có thể sẽ rời bỏ và không quan tâm khi chúng ta gặp khó khăn.

Nguồn: Internet

@vietadvertising@MangNoiTro.Com

Đọc Tiếp

5 loại sữa thực vật tốt cho người muốn giảm cân

 

Mỗi loại sữa thực vật dưới đây sẽ có thế mạnh riêng. Tuy nhiên, điểm chung của chúng là được khoa học chứng minh hiệu quả.

 

Sữa hạnh nhân cho sức khỏe hằng ngày của bạn

Sữa hạnh nhân không đường là một trong những loại sữa thực vật có ít calo nhất, giúp giảm lượng calo dư thừa trong chế độ ăn. Ngoài ra, sữa hạnh nhân không đường còn chứa chất béo lành mạnh, vitamin E, chất chống ô xy hóa và nhiều dưỡng chất khác có lợi cho tim mạch và cân nặng, theo chuyên trang sức khỏe .

Sữa đậu nành

Sữa đậu nành có hàm lượng protein thực vật cao, mang lại cảm giác no lâu khi ăn kiêng.

 

Sữa đậu nành nổi bật với hàm lượng protein cao, khoảng 6–8 gram mỗi ly. Uống sữa đậu nành mang lại cảm giác no lâu, giảm cơn đói cồn cào khi ăn kiêng. Lượng protein trong sữa cũng giúp duy trì cơ bắp và hỗ trợ chuyển hóa hiệu quả, vốn là những yếu tố quan trọng khi giảm cân.

Bên cạnh đó, nghiên cứu trên chuyên san BMC Medicine cho thấy hạn chế sữa bò, thay bằng sữa đậu nành sẽ giúp giảm cholesterol "xấu", huyết áp và giảm viêm trong cơ thể, từ đó tác động tích cực đến chuyển hóa mỡ và sức khỏe tim mạch.

Sữa yến mạch

Sữa yến mạch chứa beta-glucan, một loại chất xơ hòa tan có tác dụng làm chậm quá trình tiêu hóa và hỗ trợ giảm hấp thu calo. Lượng chất xơ, vitamin và khoáng chất trong sữa yến mạch không chỉ giảm cholesterol, cải thiện tiêu hóa mà còn giúp kiểm soát cân nặng một cách lành mạnh.

Sữa đậu Hà Lan

Sữa đậu Hà Lan có hàm lượng protein khá cao, khoảng 7-8 gram protein/240 ml, tương đương với sữa bò. Tuy nhiên, nhiều loại sữa đậu Hà Lan không bổ sung đường và có lượng calo thấp hơn sữa bò. Do đó, sữa Hà Lan giúp kiểm soát tốt hơn lượng calo nạp vào cơ thể, đồng thời vẫn cung cấp được lượng protein cần thiết.

Sữa hạt gai dầu

Sữa hạt gai dầu không phổ biến như các loại sữa thực vật trên. Loại sữa này có lượng calo và đường thấp. Trong 100 ml chỉ khoảng 46 calo, 2 gram protein và 3 gram chất béo thực vật.

Dù không giàu protein như đậu nành, đậu Hà Lan nhưng sữa hạt gai chứa chất béo không bão hòa, tốt cho tim mạch và tạo cảm giác no. Sữa hạt gai chứa a xít béo omega-3 và omega-6 rất cần thiết cho sức khỏe tim mạch, đồng thời có lượng protein vừa phải để ngăn cơn thèm ăn, theo VinaHealth.

 

kienthucbachkhoa

Nhà Sách Việt@MangNoiTro.Com

Đọc Tiếp

Bị tiền cao huyết áp có cần uống thuốc không?

 

Tiền cao huyết áp là gì?

Huyết áp là áp lực của máu tác động lên thành động mạch. Một người bị cao huyết áp khi chỉ số này lớn hơn hoặc bằng 140/90mmHg.

Gọi là tiền cao huyết áp khi có huyết áp tâm thu từ 130 – 139mmHg và huyết áp tâm trương từ 85 – 89mmHg. Theo thống kê, tiền cao huyết áp ảnh hưởng đến 25 – 50% số người trưởng thành trên toàn thế giới.

Tương tự như cao huyết áp, tiền cao huyết áp thường không biểu hiện triệu chứng rõ ràng. Cách để sớm xác định bệnh là thường xuyên đo huyết áp.

Về lâu dài, tiền cao huyết áp có thể dẫn đến bệnh cao huyết áp. Nguy cơ xảy ra các biến chứng như suy tim, nhồi máu cơ tim, suy thận, đột quỵ, thậm chí tử vong… là khá lớn.

Mặc dù chịu tác động của nhiều yếu tố nhưng nguyên nhân sâu xa gây tình trạng cao huyết áp cũng như tiền cao huyết áp là do 5 cơ chế chính sau: Độ nhớt máu cao; Mạch máu mất tính đàn hồi; Nhịp tim tăng; Lòng mạch bị hẹp; Thể tích tuần hoàn tăng.

Bị tiền cao huyết áp có cần uống thuốc không?

Theo chuyên gia, người bị tiền cao huyết áp chưa cần uống thuốc tây để hạ áp. Cách cải thiện phổ biến hiện nay vẫn là thay đổi lối sống, cụ thể:

- Giảm cân nếu bạn đang bị thừa cân, béo phì.

- Ăn nhiều trái cây, rau tươi, ngũ cốc nguyên cám, cá và sữa ít béo.

- Cắt giảm muối trong chế độ ăn uống. Tốt nhất, chỉ nên sử dụng khoảng 2.300mg muối mỗi ngày.

- Xây dựng chế độ ăn có nhiều thành phần với nguồn gốc thực vật. Tăng khẩu phần trái cây và rau quả tươi.

- Luyện tập thể dục đều đặn, nhẹ nhàng vừa giúp giảm cân và hạ chỉ số huyết áp.

- Kiểm tra huyết áp thường xuyên để có hướng điều trị kịp thời khi cần thiết.

@vinahealth

Rồng Nhỏ@MangNoiTro.Com

Đọc Tiếp

7 cách giúp mạch máu não khỏe mạnh

 

Ngủ đủ giấc, uống nhiều nước, tránh stress, vận động thường xuyên giúp tăng cường máu lên não, hạn chế nguy cơ tổn thương, bảo vệ mạch máu não khỏe mạnh.

Não cần năng lượng và dinh dưỡng để hoạt động, duy trì các chức năng mỗi phút có khoảng 1-1,5 lít máu đi qua não. Máu cung cấp glucose (đường) và oxy cho não, đồng thời loại bỏ các chất thải. Nếu não không nhận đủ oxy và năng lượng, các chất thải không được máu vận chuyển ra khỏi não, nguy cơ cao xảy ra tổn thương mạch máu não.

Chế độ ăn khoa học: 

Bữa ăn dinh dưỡng cân bằng và đầy đủ các nhóm chất hỗ trợ sức khỏe mạch máu. Ưu tiên các nhóm dưỡng chất thiết yếu như omega-3 có trong hạt lanh, cá thu và cá hồi. Ăn nhiều loại trái cây, rau củ, ngũ cốc nguyên hạt, protein nạc để tăng cường chất xơ, axit béo không bão hòa. Bổ sung quả mọng như quả mâm xôi và rau lá xanh như cải xoăn, rau bina vì có nhiều chất chống oxy hóa.

Một số tinh chất thiên nhiên như từ blueberry (việt quất) và ginkgo biloba (bạch quả) hỗ trợ tăng cường lưu lượng máu đến não, giúp não khỏe mạnh, ngủ ngon hơn, giảm nguy cơ đột quỵ. Tránh tiêu thụ quá nhiều chất béo bão hòa, chất béo chuyển hóa và cholesterol chẳng hạn thịt chế biến, đồ nướng, thức ăn đóng gói.

Uống đủ nước: 

Nước chiếm khoảng 85% cấu tạo của não. Thiếu nước dễ xảy ra tình trạng hoa mắt, chóng mặt, đau đầu, mệt mỏi, buồn ngủ, khả năng tập trung kém.

Tổng lượng lượng nước mà cơ thể người trưởng thành cần khoảng 2-2,5 lít mỗi ngày, nên chia thành 8-10 ly nước, nhấm nháp từng ngụm nhỏ. Chia đều lượng nước bổ sung trong ngày giúp cân bằng các chức năng hoạt động của cơ thể, đảm bảo lưu thông máu tối ưu.

 Ngủ đủ giấc: 

Người lớn nên ngủ 7 giờ hoặc nhiều hơn mỗi đêm để cơ thể khỏe mạnh, mạch máu được lưu thông. Ngủ không đủ giấc có thể ảnh hưởng đến hệ thống mạch máu, nhất là người bệnh tiểu đường, bệnh tim, huyết áp cao và béo phì.

Tập thể dục: 

Tập các bài vận động cường độ cao hoặc bài tập thể dục nhịp điệu thường xuyên hỗ trợ cải thiện sức khỏe tim mạch, duy trì cân nặng khỏe mạnh. Người lớn nên tập thể dục nhịp điệu vừa phải ít nhất 150 phút mỗi tuần hoặc cường độ cao 75 phút mỗi tuần. Tích cực tập luyện như đi bộ, chạy bộ, bơi lội nhằm tăng cường tuần hoàn máu, kiểm soát cân nặng, duy trì huyết áp ổn định và hỗ trợ nâng cao sức khỏe tổng thể.

Không hút thuốc: 

Khói thuốc chứa nhiều độc tố tăng nguy cơ tổn thương mạch máu, làm tăng đáng kể nguy cơ mắc bệnh tim và đột quỵ.

Hạn chế uống rượu, bia: 

Người lớn nên uống rượu, bia ở mức vừa phải hoặc không uống. Chất cồn trong rượu bia làm tăng nặng các bệnh lý cao huyết áp, tim mạch, các bệnh về viêm nhiễm, thần kinh...

Tránh stress (căng thẳng): 

Xây dựng thói quen tích cực như đọc sách, tập yoga, tập thiền, học nấu ăn... để giảm căng thẳng, hỗ trợ ổn định tinh thần, cải thiện sức khỏe mạch máu não.

Các dấu hiệu nghi ngờ mắc bệnh mạch máu não bao gồm đau đầu, chóng mặt, khó tập trung, suy giảm trí nhớ... Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, bệnh liên quan mạch máu não có thể dẫn đến các vấn đề nghiêm trọng như thiểu năng tuần hoàn não, đột quỵ...

 

 

🍇 Nông Nghiệp Việt 🥬 https://pin.it/3rpDAtH 🥒

@vietadvertising@MangNoiTro.Com

Đọc Tiếp

Chuyên gia Đông y hướng dẫn cách sử dụng cây bông mã đề

 Cây bông mã đề từ lâu được biết đến là vị thuốc Đông y quen thuộc, có tác dụng hỗ trợ điều trị nhiều bệnh. Dưới đây là cách sử dụng cây bông mã đề tốt cho sức khỏe có sự tham vấn của Lương y Đa khoa Bùi Đắc Sáng, Viện Hàn lâm KH&CN Việt Nam, Hội Đông y Hà Nội.

Tổng quan về cây bông mã đề

 

Mã đề là cây thân thảo, sống lâu năm, tái sinh bằng nhánh và hạt, thân cao khoảng 10-15cm. Lá có cuống dài, hình trứng (ảnh) dài 5–12cm, rộng 3,5 - 8cm, đầu tù, hơi có mũi nhọn.

 

Mã đề rất dễ nhận ra bởi phiến lá hình thìa, đôi khi hình trứng, có gân hình cung dọc theo sống lá và đồng quy ở ngọn và gốc lá. Hoa mã đề mọc thành bông, có cán dài 10–15cm, xuất phát từ kẽ lá, hoa dài lưỡng tính, đài 4, xếp cheo, hơi dính ở gốc, tràng màu nâu tồn tại, gồm 4 thùy nằm sen kẽ ở giữa các lá đài. Nhị 4 chỉ nhị mảnh, dài, 2 lá noãn chứa nhiều tiểu noãn. Mùa hoa nở trong tháng 7-8.

 

Hoa thụ phấn nhờ gió và phát tán bằng hạt. Quả hộp trong chứa nhiều hạt màu nâu đen bóng. Hạt rất nhỏ nhưng có thể thu hoạch và nghiền nát để trích lấy dung dịch keo bột. Một cây có thể sản sinh hàng ngàn hạt, hạt khuếch tán nhờ gió. Cây mã đề được tìm thấy trong nhiều môi trường sống khác nhau, từ những vùng ẩm ướt ở đồng bằng, vùng ven biển cho đến các khu vực bán sơn địa và vùng núi cao. Loài cây này trở thành loài cỏ dại có tính quốc tế, trở thành loài cây xâm nhập nguy hiểm ở một số nước.

 

Mã đề là chi chứa khoảng 200 loài thực vật có kích thước nhỏ, được gọi chung là mã đề. Phần lớn các loài là cây thân thảo, mặc dù có một số ít loài là dạng cây bụi nhỏ, cao tới 60 cm. Lá của chúng không có cuống, nhưng có một phần hẹp gần thân cây, là dạng cuống lá giả.

 

Chúng có 3 hay 5 gân lá song song và tỏa ra ở các phần rộng hơn của phiến lá. Các lá hoặc là rộng hoặc là hẹp bản, phụ thuộc vào từng loài. Các cụm hoa sinh ra ở các cuống thông thường cao 5-40 cm, và có thể là một nón ngắn hay một cành hoa dài, với nhiều hoa nhỏ, được thụ phấn nhờ gió.

 

Các loài mã đề mọc ở nhiều nơi trên thế giới, bao gồm châu Mỹ, châu Á, Úc, New Zealand,châu Phi và châu Âu. Nhiều loài trong chi phân bổ rộng khắp thế giới như là một dạng cỏ dại.

 

Riêng loài Mã đề Plantago asiatica (tên đồng nghĩa: Plantago major subsp. major hay Plantago major) có nguồn gốc ở vùng cận nhiệt đới ở Nam Á, được dùng làm thuốc từ lâu đời ở Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản và Việt Nam.

 

Ở Việt Nam cây mã đề lá lớn được trồng phổ biến để làm rau và cây mã đề lá nhỏ mọc hoang dại trên khắp cả nước chủ yếu được dùng làm thuốc.

 

Công dụng của cây mã đề

 

Theo Lương y Bùi Đắc Sáng, trong lá cây mã đề giàu canxi và các khoáng chất khác, với 100 g lá chứa một lượng vitamin A tương đương với củ cà rốt. Toàn thân chứa một glucozit gọi là aucubin hay rinantin còn gọi là aucubozit. Trong lá có chất nhầy, chất đắng, carotin, vitamin C, vitamin K yếu tố T. Trong hạt chứa chất nhầy, axit plantenolic, adnin và cholin.

 

Cây mã đề rất giàu chất đạm cùng các chất dinh dưỡng, bao gồm beta carotene, canxi, vitamin C và K, các dưỡng chất thực vật như allantoin, apigenin, aucubin, baicalein, axit oleanolic, sorbitol và tanin. Trong đó beta carotene giúp tăng cường thị lực và chống lại ung thư, canxi giúp xương chắc khỏe và là một yếu tố cần thiết cho hệ thần kinh khỏe mạnh, vitamin C giúp chống lại ung thư và giảm căng thẳng, vitamin K cần thiết cho máu và sức khoẻ của mạch máu.

 

Lá cây mã đề được dùng làm rau. Ở Việt Nam lá cây mã đề non được dùng làm rau như các loại rau cải khác. Lá rau mã đề non được dùng để ăn sống cùng các loại rau ghém khác, nhất là ăn chung với các loại rau rừng khác. Lá rau mã đề non cũng được dùng để xào, nấu các món canh rau mặn và chay. Canh mã đề nấu với tôm, thịt ăn rất ngon và có tác dụng giải nhiệt, tiểu tiện dễ dàng. Chú ý, khi ăn uống vị mã đề cần kiêng kị những chất kích thích đưa vào cơ thể gây nóng như: rượu, cà phê, gia vị...

 

Nhiều nước ở châu Á và vùng Đông Nam Á khác đều dùng lá cây Mã đề non để làm rau. Ở Nhật Bản rau Mã đề được dùng để ăn sống và nấu các món súp hải sản truyền thống. Ở Nam Mỹ và người bản địa Bắc Mỹ dùng lá Mã đề non để ăn như món salad xanh và lá già dùng để hầm, nấu với thịt.

 

Theo quan điểm của Đông y, cây Mã đề được dùng làm thuốc là cây mọc hoang dại trong tự nhiên, giống cây Mã đề được trồng là giống Mã đề lá lớn có giá trị dược liệu kém hơn các giống Mã đề hoang dại (lá nhỏ) mọc trong môi trường tự nhiên.

 

Theo Đông y, mã đề có vị ngọt, tính lạnh, đi vào các kinh, can, thận và bàng quang; tác dụng chữa đái rắt, ho lâu ngày, viêm khí quản, tả, lị, nhức mắt, đau mắt đỏ, nước mắt chảy nhiều, lợi tiểu... Trong y học cổ truyền Việt Nam, mã đề được dùng làm thuốc lợi tiểu, chữa một số bệnh về tiết niệu, cầm máu, phù thũng, ho lâu ngày, tiêu chảy, chảy máu cam...

 

Tại Ấn Độ, chất nhầy được chiết xuất bằng cách nghiền vỏ hạt của một loài mã đề có tên Plantago ovata để bào chế loại thuốc nhuận tràng được bán như là Isabgol, một loại thuốc nhuận tràng để điều trị chứng đường ruột bất thường và táo bón.

 

Nó cũng được sử dụng trong một số ngũ cốc để điều trị chứng cao cholesterol mức độ nhẹ tới vừa phải cũng như để làm giảm lượng đường trong máu. Nó từng được sử dụng trong y học Ayurveda và Unani của người dân bản xứ cho một loạt các vấn đề về ruột, bao gồm táo bón kinh niên, lỵ amip và bệnh tiêu chảy. Tại Bulgaria, lá của Plantago major được sử dụng làm thuốc để chống nhiễm trùng ở các vết đứt hay vết xước nhờ các tính chất kháng trùng của nó. Các vị thuốc sau từ cây mã đề:

 

* Xa tiền tử (Semen plantaginis) là hạt phơi khô hay sấy khô của mã đề.

 

* Mã đề thảo (xa tiền thảo, Herba plantaginis) là toàn cây bỏ rễ phơi hay sấy khô.

 

* Lá mã đề (Folium plantaginis) là lá tươi hoặc sấy khô.

 

Theo Đông y, cây mã đề có tính lạnh, vị ngọt, giúp thanh nhiệt, mát máu, phát hãn, làm sáng mắt…và còn nhiều công dụng khác. Điều này không có nghĩa mọi người đều có thể sử dụng loại cây này.

 

Những điều cần lưu ý khi sử dụng cây mã đề

 

Theo Lương y Bùi Đắc Sáng, khi sử dụng cây mã đề bạn cần lưu ý những điều dưới đây:

 

1. Lá:

 

Phụ nữ mang thai khi dùng phải thận trọng.

 

Người già đái đêm nhiều, thận kém không nên dùng.

 

2. Hạt:

 

Không phải thấp nhiệt không nên nên dùng.

 

Những người đi tiểu nhiều, táo bón, không có thấp nhiệt, thận hư, dương khí hạ giáng thì không nên dùng.

 

3. Kiêng trị:

 

Sử dụng mã đề chú ý kiêng chất kích thích, gây nóng như rượu, bia, cà phê, các loại gia vị nóng.

@bachkhoathunet

Giai Phap Doanh Nghiep@MangNoiTro.Com

Đọc Tiếp

Bài thuốc chữa trị đau dạ dày bằng đông y

Là một bệnh khá phổ biến, đau dạ dày hiện nay đang trở thành mối lo của nhiều gia đình, nhưng những kiến thức về nó thì không phải ai cũng biết như tại sao lại bị đau dạ dày? khi bị đau thì phải làm gì? có cách nào chữa trị căn bệnh này hiệu quả, an toàn hay không? Chính vì thế bài viết hôm nay xin giới thiệu tới cho bạn đọc những kiến thức về nguyên nhân và một số bài thuốc đông y chữa trị hiệu quả. Hy vọng sẽ giúp ích cho bạn đọc và những người xung quanh.

1. Vì đâu chúng ta bị đau dạ dày?

Căng thẳng tâm lý trong thời gian dài.

Sự xuất hiện vi huẩn Helicobacter Pylori (HP).

Các loại thuốc chống viêm hay sử dụng bia rượu, các chất kích thích.

Thuốc Corticoid.

Sử dụng thuốc lá làm giảm khả năng tiết HCO3 ở tuyến tụy.

2. Chữa đau dạ dày bằng các bài thuốc Đông Y có hiệu quả như thế nào?

Đau dạ dày trong đông y còn có tên là vị quản thống. Khác với viêm loét dạ dày, tá tràng, họ miên tả bệnh đau dạ dày như một hiện tượng đau đớn nơi vùng dưới tâm, vùng thượng vị. Mức độ đau là khá đa dạng, có thể rất đau đớn hoặc chỉ đau nhẹ, đau âm ỉ. Ngoài ra, nếu người bệnh có những biểu hiện như: mất sức, mệt mỏi, da mặt trắng bệch, sức ăn giảm rõ rệt… sẽ được Đông y quy là dạng tỳ vị hư hàn.

Bên cạnh đó, Đông y cũng quy định chứng can hỏa lan tới dạ dày khi bệnh nhân thấy đau 2 bên sườn, dễ nóng nảy, khó đại tiện, miệng đắng, khô, xuất hiện rêu vàng ở lưỡi. Một dạng khác của đau dạ dày là tổn thương âm vị khi xuất hiện các dấu hiệu lưỡi đỏ, miệng khô, rêu bóng, hay nằm mơ, mất ngủ, đại tiện táo.

3. Bài thuốc Đông Y chữa bệnh đau dạ dày dạng can khí phạm vị:

Dấu hiệu: Đau đớn từ vùng thượng vị đến 2 mạng sườn, đau âm ỉ khó chịu, dễ nóng nảy, miệng đắng, mặt đỏ, có rêu vàng ở lưỡi, nôn chua hay ợ hơi. Nặng hơn, người bệnh có thể thấy rất đau đớn theo cơn, miệng nhạt, nôn mửa.

Bài thuốc đông y chữa đau dạ dày 01:

Nguyên liệu:

12 gram diên hồ sách.

12 gram trần bì.

12 gram cam thảo.

20 gram ô dược.

20 gram hương phụ.

8 gram sa nhân.


Các bạn đập diên hồ sách cho dập nát ra, rồi sắc tất cả những vị thuốc trên với 1.500 ml nước, sau đó bỏ bã để lấy còn lại 150 ml. Chia bài thuốc đông y chữa đau dạ dày thành 4 liều, ban ngày uống 3 liều, ban đêm uống 1 liều. Bài thuốc đầu tiên này phù hợp với những ca viêm dạ dày, đau dạ dày và những ca bị khí trệ.

Bài thuốc đông y chữa đau dạ dày 02:

Nguyên liệu:

20 gram thược dược.

20 gram đan bì.

20 gram chi tử.

8 gram thạch bì.

10 gram trần bì.

16 gram trạch tả.

12 gram bối mẫu.

Cách làm:

Đầu tiên, các bạn tẩm dấm thanh và sao cùng với thược dược. Những vị thuốc còn lại, các bạn sắc bằng 1.700 ml nước, bỏ bã để lấy còn 250 ml. Để thuốc cho nguội rồi bắt đầu uống theo 5 liều, ban ngày uống 4 liều, ban đêm uống 1 liều. Bài thuốc đông y chữa đau dạ dày phù hợp với các trường hợp bị hỏa uất gây viêm dạ dày, đau dạ dày.

Bài thuốc đông y chữa đau dạ dày 03:

Nguyên liệu:

48 gram ngũ linh chi.

48 gram bồ hoàng.

Cách làm:

Các bạn tán bột mịn 2 thành phần trên để uống mỗi ngày 4 liều, một liều khoảng 15 gram. Bài thuốc đông y chữa đau dạ dày phù hợp với những ca bị huyết ứ.

Nặc danh@MangNoiTro.Com

Đọc Tiếp